مدیر بهره‌برداری منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس گفت: منطقه ویژه خلیج فارس با استفاده از توانمندی‌های داخلی و شناسایی تجهیزات و قطعاتی که قبلا از کشورهای دیگر وارد می‌شد، موفق به بومی‌سازی، نوسازی و تعمیرات بسیاری از تجهیزات و زیرساخت‌ها شده است.
معین‌الدین رازمند در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» اظهار داشت: از نیمه دوم سال 1398 به دلیل نیازهای صنایع مصرف‌کننده کشور، صادرات مواد معدنی از منطقه ویژه خلیج فارس به صورت خام با توجه به تعرفه‌های وضع شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت متوقف شده و عمده فعالیت ریلی این منطقه یعنی تخلیه و بارگیری برای تامین مواد اولیه کارخانه‌های حاضر در منطقه ویژه انجام می‌شود.
وی افزود: پنج کارخانه در زمینه تولید فولاد مانند فولاد هرمزگان، فولاد کاوه جنوب کیش، صبا فولاد خلیج فارس، مادکوش و فولاد جنوب، یک کارخانه در تولید آلومینیوم، یک کارخانه در تولید روی و چندین کارخانه تولیدی دیگر در منطقه ویژه فعالیت دارند. با توجه به کاهش صادرات، طبیعتا بخشی از میزان تخلیه در منطقه ویژه خلیج فارس کاهش یافته است.
بومی‌سازی تجهیزات
مدیر بهره‌برداری منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس خاطرنشان کرد: منطقه ویژه خلیج فارس از فرصت کاهش استفاده از زیرساخت‌های این منطقه به دلیل جلوگیری از صادرات استفاده کرد و به نوسازی و بهسازی بسیاری از زیرساخت‌ها ازجمله زیرساخت‌های ریلی و دستگاه‌های تخلیه واگن پرداخت. لازم به ذکر است در چند سال گذشته از آنجا که تخلیه و بارگیری مواد معدنی از منطقه ویژه خلیج فارس بی‌وقفه انجام می‌شد، فرصتی برای نوسازی و بهسازی این زیرساخت‌ها به وجود نمی‌آمد. ضمن اینکه نوسازی و بهسازی این زیرساخت‌ها زمان زیادی به طول می‌انجامید. با اعمال تعرفه بر صادرات مواد معدنی و کاهش حمل و نقل به منطقه ویژه خلیج فارس، فرصتی را برای این منطقه فراهم آورد و برای این منظور با موافقت مدیرعامل محترم منطقه ویژه برنامه‌ریزی کردیم و بسیاری از قسمت‌ها و تجهیزاتی که در طول 25 سال گذشته فرصتی برای اصلاح و بهینه‌سازی آن‌ها نبوده را در این مدت اصلاح و نوسازی کردیم.
رازمند ادامه داد: لازم به یادآوری است که در گذشته با توجه به ترافیک حمل و نقل مواد معدنی، فرصت نوسازی و تعمیرات اساسی محدود بود و در آن زمان تنها در برخی مواقع ضروری اقدام به انجام تعمیرات و نوسازی آن هم به صورت جزیی می‌کردیم. بنابراین با توجه به فرصت ایجاد شده، بخشی از زیرساخت‌های منطقه که نیاز به نوسازی، اصلاح، تعمیرات اساسی و حتی ساخت داشتند، در خود منطقه ویژه خلیج فارس با کمک نیروها و امکانات این منطقه انجام شد.
وی با ذکر مثالی در خصوص تعمیرات و ساخت، عنوان کرد: 6 دستگاه فیدر ویبراتوری یک هزار و 500 تن بر ساعتی برای تخلیه هوپرها بیش از 20 سال استفاده می‌شدند و نیاز به تعمیرات اساسی داشتند. از این رو از فرصت استفاده و این تجهیزات را در منطقه ویژه خلیج فارس، طراحی، تولید و تعویض کردیم. علاوه‌براین، باکس جک‌های دامپر نیز دیگر تجهیزی بود که بزرگ و ساخت آن به دلیل نیاز به استحکام بالا از پیچیدگی خاصی برخوردار بود و تعویض آن نیز بسیار دشوار بود که این تجهیز نیز در خود منطقه ویژه خلیج فارس ساخته و تعویض شد.
مدیر بهره‌برداری منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس ادامه داد: یکی از مشکلات بزرگی که به دلیل حجم زیاد تخلیه و بارگیری و نوع دانه‌بندی مواد معدنی تخلیه شده در منطقه ویژه خلیج فارس داشتیم، در هوپرهای واگن‌برگردان خوردگی و حفراتی ایجاد شده بود و به همین دلیل این امکان وجود داشت که در هنگام تخلیه برخی از مواد معدنی همچون کنسانتره داخل خوردگی‌ها و حفره‌ها باقی بمانند. ضمن اینکه در برخی از مواقع ممکن بود این مواد ریز باقی‌مانده به همراه دیگر مواد معدنی تخلیه و موجب اشکال در واحد فراوری مصرف‌کننده شوند. طی جلسات متعدد با بخش فنی و مهندسی، هوپرهای تخلیه را متناسب با موادی که در اختیار داشتیم، اصلاح و نوسازی کردیم. به طوری که این هوپرها توسط ورق‌های ضد سایش مجددا بازسازی و به طور اساسی اصلاح شدند که انجام این کار نه تنها مشکل باقی ماندن بار در حفره‌ها و مخلوط شدن را برطرف کرد بلکه موادی که پیش از این به دلیل رطوبت بالا و گرفتگی هوپر امکان تخلیه نداشت، مثل کنسانتره سنگ‌آهن مرکزی که قبلا به وسیله سازه‌های دستی تخلیه می‌شد، الان به راحتی قابل تخلیه است.
رازمند بیان کرد: در بخش خطوط ریلی در برخی مناطق نیاز به توسعه، احداث و اصلاح داشتیم که در این حوزه‌ها نیز توانستیم اصلاح خطوط را انجام دهیم. همچنین در برخی مناطق که امکان تغییر و افزایش سرعت مانور و کاهش توقفات بود، این مهم انجام شد. ضمن اینکه برخی از بخش‌های ریلی نیز توسعه یافتند. علاوه بر موارد فوق، اقدام به ساخت باکت ویل برای دستگاه ریکلایمر نیز کردیم. همچنین ساخت پرشر پلیت از دیگر اقدامات مدیریت بهره‌برداری منطقه ویژه خلیج فارس بود و یکی از تجهیزات مربوط به اتوی ولگانایز است. طراحی این قطعه از آن جهت اهمیت دارد که سابق بر این ناچار به واردات آن بودیم اما طراحی و ساخت این قطعه توسط متخصصان منطقه ویژه خلیج فارس متناسب با شرایط کار و ایمنی بالای آن نسبت به نمونه مشابه خارجی انجام شده است که کار بزرگی محسوب می‌شود. دیگر اقدام مهم در منطقه ویژه خلیج فارس، ساخت کویل‌های متال دتکتور بود که این تجهیز برای تشخیص آهن‌آلات و فلزات در محموله‌های ورودی جهت جلوگیری از پارگی نوار نقاله به کار می‌رود. این تجهیز نیز نمونه مشابه داخلی نداشت و برای طراحی آن، از طریق بررسی چند قطعه مشابهی که قبلا مصرف و به انبار منتقل شده بودند و با انجام مهندسی معکوس روی آن‌ها، ضمن بهینه‌سازی فرایندهای عملکرد آن، کویل متال دتکتور برای نخستین بار در کشور تولید شد.
وی اظهار کرد: در منطقه ویژه خلیج فارس، چندین ویبراتور داشتیم که فرسوده شده بودند و حتی با تامین داخلی برخی از آن‌ها نتیجه نگرفتیم. بنابراین در این زمینه نیز دست به کار شدیم و عملیات تعمیر اساسی روی این ویبراتورها انجام دادیم. در همین حال، ترمز خطوط نوار نقاله که در برخی مواقع با اشکال همراه بود و قابل تعمیر نبودند و آن را تعویض می‌کردیم، برای نخستین بار تعمیرات روی آن انجام دادیم. ناگفته نماند که سابق بر این، تعمیر سیم‌پیچی موتورها و الکتروموتورها در خارج از منطقه ویژه خلیج فارس انجام می‌شد اما اکنون این مهم در کارگاه‌های برق منطقه ویژه خلیج فارس صورت می‌گیرد. به این موضوع باید تعمیر بردهای الکترونیکی را نیز اضافه کرد که در این رابطه بسیاری از قطعات از آلمان وارد می‌شدند که اکنون واردات آن میسر نیست و نمونه مشابه داخلی هم ندارند.
مدیر بهره‌برداری منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس مطرح کرد: نیروهای متخصص منطقه ویژه خلیج فارس برای امور بومی‌سازی، تعمیرات و ساخت قطعات دوره‌های فنی ویژه‌ای را می‌گذرانند. برای بهبود عملکرد تجهیزات ساخته شده نیز اقدام به تاسیس یک آزمایشگاه کرده‌ایم.
رازمند اذعان کرد: بسیاری از اقدامات و موفقیت‌های حوزه بهره‌برداری منطقه ویژه خلیج فارس، با حمایت‌ها و دستورات مدیرعامل این منطقه، تسهیل شد و حمایت‌هایی که از این حوزه صورت گرفت، باعث ایجاد انگیزه، دلگرمی و استواری کارکنان و متخصصان بخش بهره‌برداری شده است. ضمن اینکه پیگیری‌های مدیرعامل منطقه ویژه خلیج فارس، برای به ثمر رسیدن اقدامات باعث نتیجه گرفتن حوزه بهره‌برداری شده است. بنابراین شاهد موفقیت‌های بسیار خوبی طی چند سال اخیر در این حوزه بوده‌ایم.
اقدامات جاری و آتی
مدیر بهره‌برداری منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس در خصوص اقدامات جاری در این منطقه، خاطرنشان کرد: منطقه ویژه خلیج فارس در استفاده از نوار نقاله در کشور تقریبا منحصربه‌فرد است. این منطقه بیش از 33 کیلومتر نوار نقاله دارد اما نکته مهم این است که اکثر این نوار نقاله‌ها استیل کرد خارجی هستند و تولید داخلی در این زمینه نداشتیم. البته چندین تولیدکننده داخلی در این زمینه در کشور وجود دارد اما ساختار نوار نقاله منطقه ویژه خلیج فارس به گونه‌ای بود که نمی‌توانستیم از این نوار نقاله‌ها استفاده کنیم. بخش بهره‌برداری این منطقه، با تغییراتی که در استراکچر نوار نقاله‌ها یکی پس از دیگری انجام داد، توانست از نوار نقاله‌های تولید داخل درجهت حمایت از تولید برای بازسازی آن‌ها استفاده کند (استفاده از نوارهای منجیت‌دار ساخت داخل به جای استیل کرد خارجی).